Szanowni Państwo, Członkinie i Członkowie KNE PAN
W nawiązaniu do ustaleń naszego plenarnego posiedzenia odbytego w dniu 13 czerwca a dotyczącego opracowania stanowiska Komitetu wobec „Ustawy 2.0.” uprzejmie informuję, że nasza decyzja skierowania wyrazów zaniepokojenia do Sejmu RP co do ostatecznej zawartości wspomnianej „Ustawy” jest bezprzedmiotowa w świetle bardziej radykalnych i wspólnie podjętych ustaleń przewodniczących 12 komitetów nauk humanistycznych skupionych przy Wydziale I PAN.
Na spotkaniu przewodniczących komitetów nauk humanistycznych w dniu 19 czerwca reprezentowałem stanowisko naszego Komitetu i w imieniu środowiska etnologicznego przychyliłem się do wyrazów dezaprobaty wobec wspomnianej „Ustawy”, opracowując i podpisując stosowny dokument w tej sprawie - określony mianem „Stanowiska”.
Jednocześnie jako sygnatariusz owego „Stanowiska” i przewodniczący KNE PAN podjąłem decyzję o przystąpieniu naszego Komitetu do nowo powołanej platformy koordynującej działania „interwencyjne” na rzecz obrony interesów polskiej humanistyki – tj. do Porozumienia Komitetów Nauk Humanistycznych PAN.
Mam nadzieję, że ustalenia wspomnianego spotkania zyskają Państwa aprobatę, a zainicjowane wspólne działania zwrócą większą uwagę na palące problemy polskiej humanistyki.
Do tego listu dołączam opracowany przeze mnie komunikat o spotkaniu przewodniczących oraz wspomniane „Stanowisko”
Z wyrazami szacunku i pozdrowieniami
(-) Aleksander Posern-Zieliński
Przewodniczący KNE PAN
Poznań, dnia 28.06.2018 r.
***
Komunikat
o spotkaniu przewodniczących komitetów naukowych PAN o profilu humanistycznym
W dniu 19 czerwca 2018 r. w warszawskiej siedzibie Instytutu Historii PAN odbyło się robocze spotkanie przewodniczących (lub ich upoważnionych przedstawicieli) komitetów naukowych o profilu humanistycznym funkcjonujących przy Wydziale I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN. Celem tego spotkania, któremu przewodniczył historyk - prof. Krzysztof Mikulski (UMK) była wymiana opinii na temat „Ustawy 2.0.” zwanej potocznie „Konstytucją dla Nauki” , szczególnie w odniesieniu do potencjalnych zagrożeń jakie nieść ona może dla dalszego rozwoju nauk humanistycznych w naszym kraju.
W tym spotkaniu udział wziął również mgr Aleksander Temkin, inicjator i przewodniczący Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej oraz członek Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP, który zapoznał zebranych z głównymi zagrożeniami wynikającymi z „Ustawy 2.0”, w szczególności dla autonomii uczelni, funkcjonowania nauk humanistycznych i przyszłości instytutów PAN. Jednocześnie zapoznał zebranych z aktualnym stanem procedowania wspomnianej Ustawy i możliwymi sposobami o charakterze lobbystycznym mogącymi powstrzymać wprowadzenie jej w życie w obecnie proponowanym kształcie.
Uczestnicy spotkania zapoznali się także z najważniejszymi ustaleniami zawartymi w opracowanych już ekspertyzach dotyczących „Ustawy 2.0.”, które wskazywały na jej mankamenty, niejasności, zagrożenia i potencjalne negatywne skutki. Uczestnicy spotkania zwrócili jednocześnie uwagę na to, że pracujące niezależnie od siebie grupy ekspertów z różnych kręgów i dyscyplin, doszły do bardzo podobnych wniosków, identyfikując w gruncie rzeczy te same słabe, szkodliwe czy niedopracowane punkty proponowanej Ustawy.
Zebrani przedstawiciele komitetów nauk humanistycznych przy PAN, po wszechstronnej dyskusji uznali, że gruntowna reforma nauki i szkolnictwa wyższego jest w Polsce niezbędna. Jednocześnie uznali jednak, że tzw. „Konstytucja dla Nauki” w swym obecnym kształcie opracowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego a procedowanym obecnie w Parlamencie nie spełnia oczekiwań środowiska naukowego, w tym także dyscyplin humanistycznych.
Uznali oni, że proponowana „Ustawa 2.0.” stanowi poważne zagrożenie dla dalszego rozwoju nauk humanistycznych, które ze względu na swą specyfikę i funkcję kulturotwórczą nie mogą podlegać tym samym regulacjom, co nauki ścisłe i przyrodnicze. Tymczasem „Ustawa 2.0.” w wysoce niewystarczającym stopniu uwzględnia i chroni ten ważny dla kultury narodowej dział badań. Kierując się troską o dalszy los polskiej humanistyki, przedstawiciele 12 komitetów obecnych na spotkaniu, wypracowali (ponad podziałami politycznymi) jednoznaczne i lapidarne Stanowisko w sprawie „Ustawy 2.0.” i wynikających z niej zagrożeń dla polskiej humanistyki i skierowali ten dokument do posłów i senatorów, przede wszystkim strony rządowej, z apelem o zablokowanie, szkodliwej – zdaniem sygnatariuszy - „Ustawy 2.0.”
Kierując się przeświadczeniem, że rozdrobniony głos przedstawicieli nauk humanistycznych, jest w małym stopniu zauważalny, zebrani uznali za uzasadnione i pożyteczne powołanie akademickiej platformy koordynującej działania w sferze publicznej na rzecz obrony polskiej humanistyki – w postaci Porozumienia Komitetów Nauk Humanistycznych Polskiej Akademii Nauk (PKNH PAN). Porozumienie to zostało zawarte na wspomnianym wyżej zebraniu w dniu 19 czerwca, a przystąpiły do niego wszystkie komitety, których przedstawiciele podpisali się pod wspólnym Stanowiskiem. Przewodniczącym nowo powołanego Porozumienia został prof. Krzysztof Mikulski (z Komitetu Nauk Historycznych PAN).
Zadaniem Porozumienia, którego członkiem założycielem stał się także Komitet Nauk Etnologicznych PAN, będzie monitorowanie i współuczestniczenie w działaniach prowadzących do reformy nauki polskiej, dbałość o należyty rozwój polskiej humanistyki oraz zajmowanie zdecydowanego stanowiska wobec ewentualnych zagrożeń pojawiających się w sferze legislacyjnej, finansowej, organizacyjnej, wydawniczej i każdej innej.
Jednym z możliwych i do tego pilnych postulatów w agendzie PKNH znalazła się także idea zorganizowania jesienią b.r. nadzwyczajnego Kongresu (?) Polskiej Humanistyki, na którym możliwe byłoby przedyskutowanie najważniejszych zagrożeń, wyzwań i potrzeb współczesnej humanistyki polskiej.
Załącznik: tekst „Stanowiska”
Opracował: Aleksander Posern-Zieliński
Przewodniczący KNE PAN
Poznań, dnia 28.06.2018
***
Stanowisko
Porozumienia Komitetów Nauk Humanistycznych
19 czerwca 2018 r. w Warszawie na spotkaniu przewodniczących i reprezentantów Komitetów PAN zostało zawiązane Porozumienie Komitetów Nauk Humanistycznych.
Celem Porozumienia jest przeciwdziałanie degradacji humanistyki polskiej, zagrożonej w sposób szczególny przez zapisy procedowanej ustawy o szkolnictwie wyższym, zwanej Konstytucją dla Nauki.
Jako demokratycznie wybrani reprezentanci całego środowiska humanistów polskich (szesnaście tysięcy samodzielnych pracowników nauki) zwracamy się z apelem do parlamentarzystów o odrzucenie ustawy, której zapisy godzą w kulturę narodową i język ojczysty.
Procedowana ustawa nadal nie uwzględnia zgłaszanych przez środowiska naukowe najważniejszych krytycznych opinii, dotyczących:
1. zagrożenia dla autonomii wewnętrznej szkół wyższych,
2. nadmiernych kompetencji rektora i ministra,
3. upadku uczelni regionalnych.
Proponowane w ustawie rozwiązania wzorowane są na przyjętych w krajach skandynawskich, które doprowadziły do głębokiego kryzysu nauk humanistycznych w tym regionie.
Prof. dr hab. Iwona Arabas, z-ca przew. Komitetu Historii Nauki PAN
Prof. dr hab. Wojciech Bałus, przewodniczący Komitetu Nauk o Sztuce PAN
Prof. dr hab. Andrzej Buko, członek Prezydium Komitetu Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN
Prof. dr hab. Wojciech Chlebda, przewodniczący Komitetu Językoznawstwa PAN
Ks. prof. dr hab. Tadeusz Dola, przewodniczący Komitetu Nauk Teologicznych PAN
Prof. dr hab. Jan Hertrich-Woleński, przewodniczący Komitetu Etyki w Nauce PAN
Prof. dr hab. Krzysztof Kłosiński, przewodniczący Komitetu Nauk o Literaturze PAN
Dr Dorota Krawczyńska, dyrektor Wydawnictwa IBL PAN
Prof. dr hab. Marek Mejor, przewodniczący Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN
Prof. dr hab. Krzysztof Mikulski, z-ca przew. Komitetu Nauk Historycznych PAN
Prof. dr hab. Piotr Fast, przewodniczący Komitetu Słowianoznawstwa PAN
Prof. dr hab. Aleksander Posern-Zieliński, przewodniczący Komitetu Nauk Etnologicznych PAN
Prof. dr hab. Tomasz Schramm, przewodniczący Komitetu Nauk Historycznych PAN
Mgr Aleksander Temkin, przewodniczący Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej
Prof. dr hab. Eugeniusz Wilk, przewodniczący Komitetu Nauk o Kulturze PAN
Prof. dr hab. Tadeusz J. Żuchowski, członek Komitetu Nauk o Sztuce PAN