POSIEDZENIE PLENARNE KOMITETU
22 PAŹDZIERNIKA 2007 R.
W dniu 22 października 2007 roku miało miejsce posiedzenie plenarne Komitetu Nauk Etnologicznych PAN. Zebranie otworzył i je prowadził Przewodniczący Komitetu - prof. A. Posern-Zieliński.
Posiedzenie Komitetu rozpoczęto od komunikatów. Przewodniczący poinformował zebranych o przebiegu przeprowadzonej w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego akredytacji oraz przypomniał o terminach dalszych, planowanych w UW, UŁ i UAM. Omówił też kwestię obecności etnologii jako dyscypliny na wydziałach historycznych uniwersytetów, w kontekście problemów związanych z nadawaniem stopni naukowych. Informując o pracach Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej, podkreślił wielkie znaczenie doboru recenzentów oraz kontroli jakości doktoratów, wobec pojawiających się sygnałów o obniżaniu się ich poziomu. Prof. Aleksander Posern-Zieliński przekazał też informację o powołaniu, z inicjatywy młodszej generacji etnologów, Polskiego Instytutu Antropologii (z siedzibą w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UW).
W dyskusji zwrócono uwagę na wzrost liczby projektów badawczych (wniosków o granty) zgłaszanych przez etnologów. Omówiono też przebieg rekrutacji w poszczególnych ośrodkach, zwracając uwagę na to, iż atrakcyjność studiów etnologicznych jest różna w poszczególnych ośrodkach. W tym kontekście wyróżnił się Uniwersytet Warszawski, gdzie w 2007 roku było 20 kandydatów na jedno miejsce.
Przedmiotem troski dyskutantów była sytuacja etnologii na Uniwersytecie Szczecińskim, gdzie – jak zauważono – choć poprawiła się sytuacja kadrowa, nie rozwiązano kwestii perspektyw absolwentów szczecińskiej etnologii (po licencjacie).
Wśród innych zagadnień poruszonych podczas dyskusji, wymienić należy projekt budżetu Komitetu, sprawę publikacji wydawnictwa kongresowego oraz spotkań komisji Komitetu, a także problemy związane z rozstrzygnięciem konkursu na dyrektora Muzeum Etnograficznego w Warszawie i Krakowie. W tej ostatniej kwestii zaproponowano, aby wystosować pismo do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z postulatem, by muzealne placówki etnograficzne zawsze prowadził specjalista, człowiek przygotowany zawodowo do kierowania muzeum etnograficznym.
W zasadniczej części posiedzenia Komitetu podjęto kilka aktualnych spraw o charakterze organizacyjnym i związanych z działaniami środowiska etnologicznego w Polsce.
Prof. dr hab. Lech Mróz poinformował, iż dzięki zgodnemu stanowisku trzech instytucji: Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UW, Instytutu Archeologii i Etnologii PAN oraz Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM, popierających kandydaturę prof. Aleksandra Poserna-Zielińskiego na członka korespondenta PAN, ma ona dużą szansę na przyjęcie przez Zgromadzeniu Ogólne PAN.
Drogą tajnego głosowania, prof. dr hab. Czesław Robotycki został dokooptowany do składu prezydium Komitetu (15 głosów „za”, dwa „wstrzymujące się”).
Podjęto kwestię reaktywacji i uaktualnienia składu i władz oraz programów działań komisji Komitetu. Przewodniczący przypomniał, że w ramach Komitetu działają cztery komisje: Komisja do Badania Wschodu, Komisja Studiów Etnicznych, Komisja Etnologii Miasta i Komisja do Badania Kultury Ludowej w Karpatach. W toku dyskusji dotyczącej sposobu doboru członków komisji, pojawiły się opinie, iż komisje powinny mieć bardziej elitarny charakter; liczba ich członków (legitymujących się przynajmniej tytułem doktora) powinna zostać ograniczona do pięciu-sześciu, a według innych głosów – do dziewięciu osób. Skład komisji winien zostać ustalony na zasadzie zaproszenia do członkostwa. Członkowie powinni uzyskać pisemne potwierdzenie przyjęcia do składu poszczególnych komisji. W dyskusji prof. Aleksander Posern-Zieliński zgłosił rezygnację z przewodniczenia Komisji Studiów Etnicznych i zaproponował kandydaturę prof. Lecha Mroza, który wyraził zgodę. Także prof. dr hab. Zbigniew Jasiewicz poprosił o zwolnienie z przewodniczenia Komisji do Badania Wschodu i wysunął kandydaturę prof. Jerzego S. Wasilewskiego. Na zakończenie części posiedzenia poświęconego komisjom, Komitet przyjął też wniosek prof. Zbigniewa Jasiewicza o powołanie Komisji Historii Etnologii.
Poinformowano członków Komitetu, iż tom na Kongres Międzynarodowej Unii Nauk Antropologicznych i Etnologicznych w Chinach w 2008 roku pt. „Exploring Home, Neighbouring and Distant Cultures. Polish Ethnology/Cultural Anthropology at the Time of Globalisation” ukaże się pod red. Aleksandra Poserna-Zielińskiego i Lecha Mroza. Wobec braku czasu na przygotowanie materiałów do projektu budżetu wydawnictwa, zostanie ono opublikowane w trybie właściwym dla czasopism.
Ostatnią część posiedzenia Komitetu poświęcono pracom Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, planom wydawniczym „Ludu” oraz projektom zmian strukturalnych w PAN.
Prof. dr hab. Michał Buchowski podkreślił, że PTL rośnie liczbowo. Nadal organizuje doroczne walne zjazdy członków. Filarem PTL jest biblioteka, która liczy 42 tys. tomów, w tym 20 tys. to czasopisma. Została opracowana kolekcja Stanisława Poniatowskiego, powołano nowe zespoły redakcyjne dla serii wydawniczych, uporządkowano procedury wydawnicze i opracowano tabele wynagrodzeń. W kontekście obecnej dynamiki PTL, prof. Zbigniew Jasiewicz podkreślił, że minął okres kryzysu Towarzystwa, przestało ono być stowarzyszeniem ludzi starszych. Jest to w tej chwili największy wydawca prac etnologicznych w kraju.
Dr hab. Danuta Penkala-Gawęcka, nowy redaktor naczelny czasopisma „Lud”, poinformowała, iż tom 91. złożony został u redaktora technicznego, a część materiałów jest już w korekcie. Zadeklarowała, że pod jej redakcją „Lud” kontynuować będzie tradycyjne nurty zainteresowań etnologicznych, ale będzie w nim miejsce także na nowocześnie pojmowaną antropologię, jak i opracowania o charakterze interdyscyplinarnym.
Prof. dr hab. Mirosława Drozd-Piasecka omówiła sytuację etnologii w Polskiej Akademii Nauk i trudności związane z funkcjonowaniem w obecnych ramach organizacyjnych. Dało to asumpt do dyskusji nad miejscem etnologii w strukturze nauk humanistycznych. Zgodzono się, aby temu problemowi poświęcić odrębne zebranie.
W ramach wolnych głosów i wniosków, głos zabrały dwie osoby.
Dr hab., prof. UAM, Ryszard Vorbrich zgłosił konieczność zmiany rady redakcyjnej serii „Prace Komitetu Nauk Etnologicznych Polskiej Akademii Nauk” i zaproponował przyjęcie zasady, aby zasiadało w niej aktualne prezydium KNE, czyli 5 osób: przewodniczący KNE jako przewodniczący rady, sekretarz naukowy jako sekretarz oraz pozostali członkowie prezydium. Zgromadzeni członkowie KNE zaakceptowali tę propozycję.
Prof. dr hab. Michał Buchowski poinformował zebranych o konferencji European Association of Social Anthropologists (EASA) w Lublanie latem 2008 roku. Zachęcał do wstępowania w szeregi tego stowarzyszenia.
Ustalono, że w 2008 roku wiosenne posiedzenie odbędzie się w Warszawie, a jesienne w Toruniu.
opracował Ryszard Vorbrich